محمد معماری فر – کارشناس ارشد اندازه گیری و صحه گذاری طرح های انرژی
بخش دوم
تغییر در رویکرد M&V (زمانی که تصحیحات غیرمعمول به درستی عمل نکند)
در روند اندازه گیری و صحه گذاری مبتنی بر اندازه گیری به دلایل زیر ممکن است نیاز باشد تا رویکرد M&V تغییر نماید:
- نتایج پروژه میزان صرفه جویی را بسیار کمتر از میزان مورد انتظار نشان دهد و دقت مدل خط مبنا کافی نباشد.
- رخدادهای غیرمعمول در طول دوره اجرای راهکارهای بهینه سازی اتفاق بیفتد.
- دامنه و تعداد متغیرهای مستقل در دوره گزارش دهی افزایش یابد.
- به وجود آمدت تغییراتی که نمی تواند اثرات آنها با استفاده از تصحیحات غیرمعمول محاسبه شود.
در شرایط فوق، 4 رویکرد جایگزین وجود دارند که لزوما این موارد در انطباق کامل با اصول IPMVP نیستند که در ادامه به این 4 رویکرد اشاره می شود:
رویکرد جایگزین 1 : عقب گرد
این روش عموماً زمانی مورد استفاده قرار می گیرد که مدل رگرسیون دوره گزارش دهی مناسب تر و مطلوب تر از مدل رگرسیون دوره خط مبنا باشد. گاهی اوقات داده ها و اطلاعات دوره گزارش دهی مورد اعتمادتر و کامل تر از داده های دوره گزارش دهی می باشد و به تبع آن مدل رگرسیونی مطلوب تری شکل می گیرد. در این حالات از روش عقبگرد به عنوان رویکرد جایگرین در طرح M&V می توان استفاده کرد که خلاصه روند استفاده از آن به شرح ذیل است:
- مدل رگرسیون برای دوره گزارش دهی توسعه داده شود.
- تصحیحات معمول بر اساس شرایط دوره گزارش دهی در مدل رگرسیون لحاظ گردد.
- بازه های زمانی کوتاه مدت برای اطلاعات دوره گزارش دهی و خط مبنا به صورت همسان و منطبق بر هم ایجاد گردیده و سپس مقایر دوره های زمانی با قبوض انرژی تطابق داده شود و به صورت بازگشتی طول دوره ها اصلاح شود.
- میزان مصرف انرژی اجتناب شده برابر خواهد بود با اختلاف میان مصرف انرژی دوره خط مبنا و مصرف انرژی دوره گزارش دهی تصحیح شده بر اساس شرایط خط مبنا.
رویکرد جایگزین 2 : زنجیر کردن
در برخی از پروژه ها، متغیرهای مستقل در دوره ای از دوره گزارش دهی فراتر از حد معمول نسبت به دوره خط مبنا تغییر (افزایش یا کاهش) می کنند. در این شرایط نمی توان مدل خط مبنا را برای پیش بینی میزان صرفه جویی محقق شده در دوره هدف استفاده کرد. در این شرایط از روش زنجیر کردن استفاده می شود. این روش بدین گونه است که یک دوره موقت که حداقل شامل یک سال کامل یا یک دوره عملکردی تاسیسات می باشد در دوره گزارش دهی انتخاب می شود (دوره زنجیرکننده). سپس مدل رگرسیون برای این دوره تشکیل می شود و پس از اعمال شرایط دوره خط مبنا، میزان صرفه جویی برای دوره زنجیر کننده محاسبه می شود.
مرحله بعد محاسبه صرفه جویی برای دوره هدف (که تغییر بیش از حد متغیرهای مستقل نسبت به دوره خط مبنا رخ داده) می باشد. در این شرایط، دوره زنجیر کننده به عنوان دوره خط مبنای فرضی برای دوره هدف تلقی می شود و صرفه جویی آن بر اساس شرایط دوره هدف و استفاده از مدل رگرسیون دوره زنجیر کننده حساب می شود (صرفه جویی دوره هدف نسبت به دوره زنجیر کننده). در نهایت صرفه جویی واقعی دوره هدف برابر است با مجموع صرفه جویی نسبی به علاوه صرفه جویی محقق شده در دوره زنجیرکننده نسبت به دوره خط مبنا.
رویکرد جایگزین 3 : تغییر گزینه M&V
یکی دیگر از رویکردهای جایگزین این است که گزینه موردنظر در روند M&V را تغییر داد تا گزینه جدید بتواند تغییرات ناشی از رخدادهای غیرمعمول را برآورد و رصد کند (تغییر میان گزینه های A، B، C و D)
رویکرد جایگزین 4 : بازتعریف یا خاتمه پروژه
در صورتی که هیچ یک از روش ها و رویکردهای جایگزین به کار نیامده و قابل استفاده نباشند، تنها راه این است تا پروژه و روند M&V آن از ابتدا تعریف شده و تغییرات اساسی در آن رخ دهد و در غیر این صورت تنها راه خاتمه انجام روند M&V برای آن پروژه خواهد بود.
* اثرات انتشار کووید 19 بر دوره خط مبنا:
در صورتی که شرایط عملیاتی دوره خط مبنا با شرایط دوره عملکردی طرح، بعلت وقوع رخدادی غیرمعمول مانند انتشار کووید 19 تفاوت داشته باشد، میزان صرفه جویی محقق شده به درستی گزارش نخواهد شد و بسته به شرایط، ممکن است بیش از حد واقعی یا کمتر از حد گزارش شود. هم چنین اثر دیگری که وجود دارد، کاهش دقت مدل مبنا می باشد.
- اهم راهکارهای مدیریت اثرات بر دوره خط مبنا:
- روند M&V فعلاً متوقف شود و اطلاعات بیشتری جهت تکمیل و توسعه دوره زمانی خط مبنا جمع آوری شود.
- اعمال تصحیحات غیرمعمول مطابق با روش هایی که پیشتر ذکر شد: روش 1، روش 3، روش 9
- استفاده از رویکردهای جایگزین: رویکرد 1، رویکرد 3 (استفاده از گزینه های A یا B جداسازی اصلاح)
- توسعه شاخص اثرات کووید 19: در این روش که مبتنی بر روش 3 تصحیحات غیرمعمول می باشد، اثرات ناشی از انتشار کووید 19 به عنوان یک متغیر مستقل جدید تلقی گردیده و مدلسازی جدید به همراه این متغیر مستقل از ابتدا صورت می پذیرد. باید توجه داشت که اعتبار این متغیر مستقل با شاخص های آماری سنجیده شود و هم چنین در طول دوره عملکرد طرح، این شاخص نیز پایش و صحه گذاری شود.
* اثرات انتشار کووید 19 بر دوره اجرای راهکار:
در صورتی که اثرات انتشار کووید 19 در دوره اجرای طرح ادامه دار باشد و به دوره گزارش دهی سرایت نماید، موجب می شود که میزان صرفه جویی محقق شده به درستی تمیز داده نشود و در دوره گزارش دهی دچار ارزیابی بیشتر یا کمتر از حد واقعی صرفه جویی شویم.
- اهم راهکارهای مدیریت اثرات بر دوره اجرای طرح:
- توقف روند M&V ، جمع آوری اطلاعات بیشتر، پایش دقیق شرایط.
- استفاده از رویکردهای جایگزین: رویکرد 3 (استفاده از گزینه های A یا B جداسازی اصلاح)
- استفاده از روش روشن-خاموش به عنوان روند M&V طرح
- استفاده از روش 3 تصحیحات غیرمعمول
* اثرات انتشار کووید 19 بر دوره گزارش دهی:
وقوع رخدادهای غیرمعمولی مانند انتشار کووید 19 در طول دوره گزارش دهی، اثرات قابل کنترل تری نسبت به دو حالت قبل داشته و می توان با روش های موثری اثرات را کاهش داد و به میزان صرفه جویی واقعی در دوره گزارش دهی دست پیدا کرد.
- اهم راهکارهای مدیریت اثرات بر دوره گزارش دهی:
- توقف روند M&V ، جمع آوری اطلاعات بیشتر، پایش دقیق شرایط.
- اعمال تصحیحات غیرمعمول: روش 3، روش 5، روش 6، روش 7
- استفاده از رویکردهای جایگزین: رویکرد 3 (استفاده از روش روشن-خاموش)، رویکرد 2، رویکرد 4
مثال:
در یک مجموعه تفریحی، خط مبنای مصرف انرژی بر اساس دو متغیر مستقل دما و تعداد روزهای هفته تشکیل شده است. پس از انتشار ویروس کرونا، مشاهده شد که میزان صرفه جویی انرژی افزایش غیرمعمول پیدا کرده است که این موضوع پس از بررسی های مهندسی و بازدیدهای فنی مشخص گردید. به علت عدم فعالیت قسمت سالن تئاتر، مصرف انرژی کاهش یافته است.
برای اصلاح روند M&V در این پروژه از روش 3 "تشکیل مجدد خط مبنا با متغیرهای مستقل جدید" استفاده شد. به این صورت که متغیر جدیدی با عنوان درصد اشغال به اطلاعات وارد گردید و پس از آن با انجام محاسبات آماری و تحلیل رگرسیون مشاهده شد که تطابق خط مبنا با مصرف واقعی بسیار نزدیک تر شده است. نمودار خط مبنای اولیه و هم چنین خط مبنای تصحیح شده در زیر نشان داده شده است.
منابع:
[1] Lia Webster, “Impacts of COVID-19 on Measurement and Verification (M&V) of Energy Savings: Options for Meter-Based Methods – IPMVP and Beyond”
[2] IPMVP Application guide on Non-Routine Events & Adjustment, October 2020
