عقیل براتی رئیس پژوهش و فناوری / محمدعلی مانیان کارشناس ارشد پژوهش و فناوری
اکوسیستم نوآوری از اجزای متنوعی تشکیل می شود، بازیگران این اکوسیستم همانطور که در این شکل قابل ملاحظه است به 9 دسته اصلی تقسیم میشوند که در این میان جایگاه حکمرانی از اهمیت به سزایی برخوردار بوده و در صورت رعایت اصول حکمرانی شایسته، منشاء پایداری و افزایش اثر بخشی اکوسیستم میشود.
گرچه مفهوم حکمرانی شایسته در ابتدا بیشتر در حیطه امور اقتصادی دارای کاربرد بوده است اما امروزه اصول و مفاهیم مربوط به آن گستره کاربرد بسیار وسیع تریدارد. از نظر برنامه توسعه ملل متحد نیز حکمرانی شایسته دارای ویژگیهای شاخصی همچون شفافیت، مشارکتجویی، اثربخشی، برابری، ارتقاء حاکمیت قانون، پاسخگویی و تعیین اولویتهای اقتصادی، سیاسی و اجتماعی بر مبنای اجماع وسیعتر میباشد. در صورتیکه حکمرانی اکوسیستم بر اساس ویژگیهای فوق صورتپذیرد دیگر بازیگران نیز میتوانند به نحوی اثربخشتر به ایفای نقش خود بپردازند. رگولاتوری و توسعه اکوسیستم و هموار نمودن مسیر توسعه فناوری و نوآوری توسط نهادهای دولتی و حاکمیتی انجام میشود که با توجه به جایگاه شرکت بهینه سازی مصرف سوخت، نقش محوری در این میان بر عهده این شرکت خواهد بود. شرکتهای بزرگی همچون شرکت ملی نفت و شرکت ملی گاز نیز با اعلام نیازمندیها و مسائل و چالش خود، عامل اصلی شکلگیر و تقویت فعالیت شرکتهای استارتاپی و دانش بنیان خواهند بود. در نهایت در فرآیند تعامل و مشارکت اجزاء این اکوسیستم یک ایده خام می تواند به فناوری، محصول یا خدمتی در راستای حل مشکلات بخش انرژی کشور، تبدیل گردد.
در بستر حکمرانی شایسته مهیا کردن زیرساختهای فنی و قانونی و تسهیل گردش کار و هماهنگیها از طریق نهادهای حاکمیتی صورت خواهد گرفت. چنین نهادهایی سیاستگذار اصلی توسعه فناوری و نوآوری و حمایتگر کسب وکارهای نوآورانه بوده و زمینه لازم برای رونق اقتصاد دانش بنیان را فراهم میکنند. این نهادها تدوین کننده سیاستهایی نیز خواهند بود که رشد اکوسیستم را به وسیله توانمندسازی بخش فعال خصوصی و نه بخش دولتی تسهیل و سرمایهگذاریهای منطقی و تحقیقات علمی بنیادین را در این زمینه پشتیبانی نماید.
لازم به ذکر است که خوشبختانه همزمان با توجه شرکت بهینهسازی مصرف سوخت به تقویت اکوسیستم نوآوری در بخشهای مرتبط با بهینهسازی، وزارت نفت نیز برنامهها و اقداماتی ارزشمند را در خصوص توسعه اکوسیستم نوآوری و فناوری صنعت نفت آغاز نموده است. به عنوان مثال میتوان به برگزاری همایش و رویدادهایی در این زمینه و طرح راهاندازی پارک نوآوری و فناوری صنعت نفت و همچنین صندوق پژوهش و فناوری غیردولتی صنعت نفت اشاره نمود که میتواند فرصتها و ظرفیتهای جدیدی برای نوآوری در حیطه بهینه سازی مصرف سوخت نیز ایجاد نماید.